Rahim Şekil Bozukluğu Nedir?
Rahim anomalileri bir diğer adıyla şekil bozuklukları, rahmin normal yapısal özelliklerinin dışında gelişmesi ya da şekillenmesi olarak tanımlanabilir.
Rahim şekil bozukluğu gözlemlenen kadınların yaklaşık olarak %60’ında kısırlık, gebelik döneminde düşük ve erken doğum gibi sıkıntılar yaşanır. 200 kadında 1 oranında görülen bu anomaliler, jinekolojik muayenelere gerekli önemin gösterilmemesinden dolayı geç fark edilebilir. Mevcut şekil bozuklukları arasında en ender olanı agenezi yani rahmin az gelişmiş ya da hiç gelişmemiş olması durumudur.
Rahim Şekil Bozukluklarının Sebepleri Nelerdir?
Rahim şekil bozuklukları doğuştan ve genetik faktörlerin etkisiyle meydana gelebileceği gibi düşük riskini önlemek için kullanılan progestan takviyesi, enfeksiyona sebep olan rahim içi cerrahi müdahaleler ve sık tekrarlanan kürtajlar sebebiyle de ortaya çıkabilir.
Rahim Şekil Bozukluğu Türleri Nelerdir?
Rahim şekil bozukluklarının en sık gözlemlenen türleri T şeklinde rahim ve Y şeklinde rahimdir.
T Şeklinde Rahim:
Rahim, dar ve T şekline sahiptir. Bu rahme sahip olan kadınların rahim yan duvarları normalden daha kalındır. Gebelik gözlemlense de düşük riski yüksektir ve dış gebelik ihtimali fazladır. Yaklaşık 20 dakika süren histeroskopi ameliyatıyla rahim normal haline döndürülebilir.
Y Şeklinde Rahim:
Bicornuate uterus olarak da bilinen, doğuştan gelen bir biçim bozukluğudur. Rahim görüntüsü kalp şekline benzer. İki parça halindeki rahim, zamanla birleşir.
Tanı için histeroskopi ve laparoskopi tekniği kullanılır. Vajinadan girilerek, rahim istenilen şekli alana kadar kesi ya da yakma işlemi uygulanır.
Uterin Septum (Rahim İçi Perde):
Doğuştan gelişen bir anomalidir. Rahim boşluğunun bir perde ile yukarıdan aşağıya ikiye bölünmesi durumudur. Bu bölümler rahim boşluğunu daraltır ve hamilelik sırasında düşük yapma riskini artırabilir. Uterin septum, metroplasti yöntemiyle düzeltilebilir. Histereskopi yardımı ile gerçekleşen işlem 15-20 dakika aralığında sürmektedir.
Unicornuate Rahim:
Rahim tek boynuzlu bir yapıdadır. Bu anomalide rahim normalden daha küçüktür ve hamilelik sırasında düşük yapma riski daha yüksektir. Karın veya vajina girişli müdahale yöntemleri uygulanabilir. Rahim içine spiral ve balon uygulaması tercih edilen yöntemler arasındadır. Cerrahi müdahalenin dışında semptomları önleyici hormon tedavileri de tercih edilebilir.
Didelphys Rahim:
Hastalarda aynı anda iki rahim bulunması durumudur. Hamilelik sırasında düşük yapma riski normalden daha yüksek olabilir. Belirti göstermediği durumlarda tedavi ve ameliyat tercih edilmez fakat tekrarlayan düşüklere neden olduğu düşünülüyorsa ameliyat önerilebilir.
İntrauterin Yapışıklıklar:
Rahim içindeki dokuların birbirine yapışması durumudur. Bu yapışıklıklar genellikle rahim içi travmaları ve enfeksiyona sebep olan rahim içi cerrahi müdahaleler sonrasında gelişir. Adet kanamasının azalması ya da hiç görülmemesi sık karşılaşılan semptomlar arasındadır. Histeroskopik yöntemle yapışıklıklar açılabilir.
Agenezi:
Rahmin, rahim ağzının ve vajinanın üst kısmının normalden daha az gelişmiş bir yapıya sahip olması ya da hiç gelişmemesi durumudur. Çok nadir karşılaşılan bir anomalidir. 1/4000 ile 1/10000 kadında bir görülür. Agenezi organ nakli ya da rahim içi boşluklarının doldurulması şeklinde tedavi edilebilir.
Rahim Şekil Bozuklukları Hangi Şikayetlere Yol Açar?
Rahim şekil bozuklukları genel olarak doğuştan geliştiği için agenezi vakaları dışında çok sık belirti göstermez. Adet kanaması olmadığı halde kasık ve karın bölgesinde ağrılar gözlemleniyorsa ve regl kanamasında azalma ya da kanamanın durması gibi belirtiler varsa vakit kaybetmeden hekime başvurulmalıdır. Tüm bunların yanında rahim şekil bozukluklarında en sık gözlemlenen semptomlar şu şekildedir:
Rahim Şekil Bozukluklarında Tanı Koyma Yöntemleri
Belirgin yapısal anomalilerde hamile kalmadan önce teşhisin konulması önemlidir. Böylece hamilelik sırasında yaşanabilecek riskler en aza indirgenebilir.
Çoğu durumda rahim anomalileri hiç belirti göstermeyebilir. Bu nedenle kadınlar cinsel sağlıkları ve doğurganlıklarıyla ilgili geri dönüşü olmayan sorunlar yaşamadan jinekolojik tedavilerin önemini kavramalıdır. Rahim filmi, 2 veya 3 boyutlu USG, manyetik rezonans (MRI) ve histeroskopi en sık kullanılan tanı yöntemleri arasındadır.
Rahmin Anomalilerinde Tedavi
Rahim şekil bozukluklarında tercih edilecek tedavi yöntemi, anomalinin türüne göre değişkenlik gösterir. Bazı durumlarda hormon tedavileriyle semptomların yönetilebilir bir hale gelmesi yeterli olurken bazı anomalilerde cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulur. Doğurganlığı olumsuz yönde etkileyen durumlarda ise tüp bebek tedavisi gibi yöntemler izlenebilir.
Gelişen teknolojiyle birlikte tanı ve tedavi tekniklerinin ilerlemesi, rahim anomalilerine sahip kadınların sorunsuz bir şekilde gebe kalmalarını sağlamaktadır.